Volksverhalen uit Noord-Brabant

• Spreker: Maria van Deutekom
• Datum: dinsdag 29 september 2020
• Locatie: Oranjerie Museum Klok & Peel
• Adres: Ostaderstraat 23, Asten
• Aanvang: 20:00 uur
• Toegang: alleen leden
• Kosten: gratis

Als docent Nederlands en Theater houdt Maria van Deutekom van verhalen in allerlei soorten en maten. Volksverhalen vormen een aparte categorie die lang een ondergeschoven kindje is geweest in de ‘literatuur’. Voor de lezers van het tijdschrift ‘Van den Herd’ van Heemkundekring ‘De Heerlijkheid Oirschot’ schreef Maria enkele artikelen over Volksverhalen uit Noord-Brabant. Deze vormden de basis voor deze lezing die gelardeerd wordt met voordracht van verhaalfragmenten.
maria geeft literaire lezingen en schrijfcursussen en is actief als theaterregisseur. Verder schrijft ze ook zelf verhalen, zoals de bundel 'Vacare' die in 2017 uitkwam, en treedt ze op als verteller. Eerder werkte ze als docent en onderwijsontwikkelaar bij Fontys Hogescholen.


In de lezing komt allereerst de vraag aan de orde wat we onder een volksverhaal verstaan en hoe die verhalen zich onderscheiden van andere. Vervolgens komt aan bod wat er allemaal voor soorten volksverhalen bestaan en hoe we de volksverhalen kunnen indelen. Zo is er de indeling van de bekende verhalenverzamelaars Jacques Sinninghe die gebaseerd is op de elementen aarde, water, lucht en vuur. Ook in de boeken van Willem de Blécourt over Volksverhalen uit Brabant is veel interessante informatie over deze verhalen te vinden. Als laatste wordt uitgebreid stilgestaan bij volksverhalen uit de Kempen, zoals de alom bekende verhalen over de kaboutermannetjes maar ook minder bekende als het spannende verhaal van ‘de gloeiige’ en het wonderlijke verhaal van het wittepaard. En natuurlijk komt er ook een volksverhaal uit Asten voorbij!

Schelmen en hondsvotten werck

• Spreker: Anton Neggers
• Datum: woensdag 28 oktober 2020
• Locatie: Zaal Hotel Centraal
• Adres: Wilhelminaplein 3, Someren
• Aanvang: 20:00 uur
• Toegang: alleen leden
• Kosten: gratis

Het is een koude nacht in februari van het jaar 1735. Op de markt van Oirschot klinkt een geweerschot. Enkele cafébezoekers komen op het geluid af en treffen de drossaard van Oirschot en Best, mr Jean de Marcq, zwaargewond bij het raadhuis aan. Hij overlijdt kort daarna aan zijn verwondingen. De dader, oud-borgemeester Antony Andries Schepens, vlucht naar de zuidelijke Nederlanden. Hij wordt door de schepenbank bij verstek ter dood veroordeeld. Als hij jaren later in Oirschot opduikt, wordt hij opnieuw gearresteerd. Maar voordat hij berecht kan worden wordt hij door een aantal onbekenden met geweld uit het raadhuis bevrijd. Schepens wordt later opnieuw opgepakt, vastgezet in de gevangenpoort te Den Haag en in 1744 uiteindelijk terechtgesteld. “Het is schelmen en hontsvotten werck”, aldus een van de getuigen die kort na de moord worden gehoord.


Schelmen en hontsvotten-werck is ook de titel van het boek dat onderzoeker Anton Neggers schreef over deze moordzaak. Aan de hand van de originele archiefstukken wordt de moord op drossaard De Marcq, alsmede de enerverende nasleep, tot aan de executie van de dader, beschreven. Schelmen en hontsvotten werck geeft bovendien een getrouw beeld van de sociale, bestuurlijke en strafrechtelijke aspecten van de Meierij van ’s-Hertogenbosch in de achttiende eeuw. De verhouding tussen katholieken en protestanten, bestuurders en ambtenaren, de plaatselijke heren en hun onderdanen, maar ook de relatie van het locale bestuur met andere instanties, zoals de Staten-Generaal, komen aan de orde. Het boek belicht de strafrechtelijke kant van de zaak, maar plaatst bovendien de gebeurtenissen en de betrokkenen midden in hun omgeving, waardoor dorp en dorpsleven worden geschilderd in scherpe, maar kleurrijke trekken.


Anton Neggers -Boxtel 1959- studeerde rechten te Tilburg en is sinds 1986 werkzaam in het hoger beroepsonderwijs. In 1973 startte hij als genealoog met een onderzoek naar zijn eigen familie. In 2001 verscheen de Genealogie Neggers. Als genealoog en regionaal historicus is hij gespecialiseerd in de geschiedenis van de heerlijkheid Oirschot en Best. Zijn artikelen verschenen onder andere in Gens Nostra, de Brabantse Leeuw, Campinia en het Genealogisch Tijdschrift voor Oost-Brabant. Behalve over zijn eigen familie publiceerde hij de genealogieën van veel Oirschotse families, alsmede over uiteenlopende onderwerpen zoals de het plaatselijk bestuur in de achttiende eeuw, de politieke reformatie en het leven van een Spaanse jonker in Oirschot.